Laten we niet om de hete brij heen draaien: sommige boeken zijn buitengewoon kut. Velen onder ons hebben de gezonde gewoonte om te stoppen met lezen zodra ze een boek als zodanig kunnen identificeren, en dan gewoon een ander boek te pakken. Ik kan mezelf daar niet toe zetten: zodra ik met een boek begin, dan wil ik het uitlezen ook. Is het boek een kutboek, dan drink ik de hele gifbeker tot de laatste druppel leeg.

Deze week kreeg het boek One Fat Englishman van Kingsley Amis het predicaat ‘kutboek’ van mij. Ik heb het boek al jaren in mijn bezit; mijn lokale bibliotheek in Genemuiden verkocht destijds een aantal afgeschreven boeken en ik kocht dit exemplaar. Ik had natuurlijk beter moeten weten – je moet immers nooit een boek beoordelen op basis van de kaft – maar ik vond de tekening van de komisch corpulente man op de kaft reden genoeg om het boek te kopen.

Jarenlang verzamelde het boek stof op de boekenplank. Eerst in mijn ouderlijk huis, daarna in mijn studentenkamer in Amsterdam en het was hetzelfde liedje toen ik naar het VK verhuisde: nooit las ik het boek omdat er altijd wel iets anders was dat interessanter leek om te lezen. Afgelopen week besloot ik echter om de knoop door te hakken en het boek na bijna 20 jaar uit zijn lijden te verlossen.

Ik heb weleens betere beslissingen gemaakt. Sommige dikke romans zijn zo goed dat je snakt naar meer zodra je ze uit hebt. One Fat Englishman is daarentegen kort (slechts 170 pagina’s) maar ik snakte naar het eind van het boek vanaf pagina 20. Het verhaal volgt Roger Micheldene, de gelijknamige dikke Engelsman, die zijn brood verdient in de uitgeverswereld. Het wordt al snel duidelijk dat Roger als persoon niet te pruimen is; hij is een overspelige, racistische, vrouwonvriendelijke, kind-hatende elitaire snob die zich alleen beweegt in kringen van mensen die eveneens onverdraaglijk zijn.

Roger is zeer patriottisch en laat zich uitsluitend neerbuigend uit over de Verenigde Staten, waar het boek zich afspeelt. Aan de andere kant voelt hij zich direct gekrenkt als iemand het waagt om een grap te maken over zijn thuisland. Verder is het duidelijk dat Roger zichzelf ziet als een onderdeel van het keurkorps van ‘s werelds intelligentsia. Het maakt het des te ironischer dat het gros van Roger’s denkwerk wordt verricht door zijn penis, gezien hij zonder ophouden achter een getrouwde vrouw aanzit en hij het bed met haar wil delen. Als de vrouw uiteindelijk na veel aandringen overstag gaat, hangt Roger de moraalridder uit als diezelfde vrouw met een andere man (net zo’n nare viespeuk als Roger) er vandoor gaat. Deze paragraaf fungeert tevens als een volledige samenvatting van het boek. Was het boek grappig geweest, dan had ik er heel anders naar gekeken, maar alles wat op de lachspieren had kunnen werken leek minitueus uit het boek te zijn weggehaald.

Het boek zelf is in 1963 verschenen, maar halverwege realiseerde ik me dat het personage van Roger Micheldene een voorbode is van de premier die het VK in 2019 zou krijgen. Alle karaktereigenschappen van Roger zijn namelijk ook van toepassing op Boris Johnson, en in die hoedanigheid fungeert One Fat Englishman als een profetie door de lezer te laten zien wie een halve eeuw later de leider van het VK zou gaan worden.

Echter, een verlossende eigenschap die zowel van toepassing is op het boek als op de politieke carriere van Boris Johnson is het volgende: het is niet oneindig.