Het Britse kiesstelsel is prut, maar als je de voorstanders ervan mag geloven, dan houdt dit stelsel een tweede Hitler buiten de deur. Ja, echt. Maar zoals zo vaak het geval is met Hitler: zodra je hem nodig hebt om je punt te maken, dan kun je net zo goed opgeven.

Voor wie er niet mee bekend is: het Verenigd Koninkrijk kent een districtenstelsel, anders dan in Nederland waar we evenredige vertegenwoordiging kennen (oftewel, iedere stem in Nederland telt). Tijdens de Britse verkiezingen gaan in 650 districten kiezers naar de stembus om zo hun eigen Lagerhuislid (MP) te kiezen. Dat gaat volgens een ‘First Past The Post’-systeem: de kandidaat met de meeste stemmen (ook al won deze kandidaat met maar een kwart van de stemmen) wint de zetel. Zo kan je een ruime meerderheid van de zetels halen met een relatief klein deel van de stemmen. Omgekeerd kan ook; de Liberal Democrats hebben slechts 1.6% van de zetels in handen terwijl ze meer dan 11% van de stemmen kregen tijdens de laatste verkiezingen.

Voorstanders van het stelsel schermen beargumenteren dat het politieke extremisten van de macht kan afhouden. Zoals al eerder benoemd: Hitler kwam via evenredige vertegenwoordiging aan de macht. Een overtuigend argument, zolang we de intimidatie van kiezers door Nazi-knokploegen en het buiten de Rijksdag houden van anti-Nazistische volksvertegenwoordigers buiten beschouwing laten.

Maar ik draai het om: dankzij het districtenstelsel zit het VK nu met Brexit in zijn maag gesplitst.

De verkiezingen van 2015 liggen hieraan ten grondslag: UKIP, de anti-EU partij van Nigel Farage, won slechts 1 zetel in het Lagerhuis. Zijn partij haalde desondanks 12% van de stemmen. Die ene zetel betekende natuurlijk niets, maar de hoeveelheid stemmen voor UKIP was reden voor hoofdpijn.

UKIP viste namelijk in dezelfde vijver als de Conservatieve Partij. Gezien de landelijke verkiezingen altijd beslist worden in een handvol districten, de zogeheten ‘marginal seats’ (vergelijkbaar met de ‘battleground states’ in de VS) konden de Conservatieven echt geen concurrentie gebruiken. Als slechts een relatief klein percentage van de kiezers in deze districten op UKIP zou stemmen, dan zou de kans natuurlijk levensgroot zijn dan aartsvijand Labour er in deze districten met de zetels vandoor zou gaan.

De Conservatieven haalden een nipte meerderheid in 2015, maar veel Conservatieven morden. David Cameron dacht de situatie op te kunnen lossen door een Brexitreferendum uit te schrijven en het te winnen, om daardoor UKIP de wind uit de zeilen te nemen voor de volgende verkiezingen.

We weten allemaal wel hoe deze gok is afgelopen. Als het VK ‘gewoon’ een systeem als het Nederlandse kiessysteem had gehad, dan had UKIP in 2015 80 zetels gehaald en hadden ze waarschijnlijk van de zijlijn kunnen roeptoeteren zonder al te veel schade te veroorzaken zoals bijvoorbeeld Geert Wilders en de PVV al jarenlang bijna niets klaarspelen in de Nederlandse politiek.

Misschien dat de volgende Hogerhuisverkiezingen voor wat broodnodige verandering gaan zorgen, die zullen toch elk moment gehouden kunnen gaan worden? Toch?